Gisteren ging mijn blog over de succesvolle toepassing van de StrengthsFinder bij een worstelend ijshockeyteam. Al jaren proberen mensen te ontcijferen wat het geheim is van goed presterende teams. Hierop komt, alweer uit de hoek van de sport, een antwoord dat goed aansluit bij het verhaal van gisteren. Journalist Sam Walker schreef het boek ‘The Captain Class’ na jarenlang onderzoek te hebben gedaan naar wat een team groots maakt. Niet de coaches, niet de vedettes of de professionele organisatie, maar het karakter van de aanvoerder speelt een allesbepalende rol.

Eigenschappen van topaanvoerders

Walker komt op basis van analyse van topteams in uiteenlopende sporten en landen tot een overzicht van de zeven karaktereigenschappen van topaanvoerders:

• Ze zijn meedogenloos en geven nooit op;
• Ze zoeken de grenzen op om hun doelen te bereiken;
• Ze doen ondankbaar werk in dienst van het team;
• Ze communiceren op een persoonlijke en directe manier;
• Ze motiveren met voorbeeldgedrag;
• Ze staan voor hun overtuigingen;
• Ze hebben controle over hun emoties.

Deze aanvoerders zijn de leiders op en naast het veld, die zorgen dat ieder teamlid zijn beste wedstrijd kan spelen. Hun houding is dienend, hun gedrag onopvallend, maar hun invloed is groot. Zou het geheim van succesvolle teams, ook in de sport, dan toch dienend leiderschap zijn?

Dienend leiderschap

Dienend leiderschap is niet meteen iets wat je met sport zou associëren. Je denkt bij een aanvoerder eerder aan degene die voor de troepen uitloopt en het team mee op sleeptouw neemt. De term dienend is misschien ook misleidend. Het klinkt alsof de aanvoerder zichzelf wegcijfert en weinig daadkracht toont. Dat is niet het geval. De dienend leider is gericht op de ontwikkeling van mensen om zich heen, ziet wat nodig is en handelt naar eigen inzicht en intentie. De acht kenmerken van een dienend leider (Inge Nuijten – Echte leiders dienen) komen erg in de richting van het lijstje hierboven:

• Authenticiteit: ze weten waar ze voor staan en handelen in overeenstemming daarmee;
• Bescheidenheid: ze zijn zich bewust van hun sterke en zwakke punten en zijn bereid te leren;
• Rentmeesterschap: ze richten zich op het langetermijnbelang van het collectief;
• Verantwoordelijkheid geven: ze geven anderen verantwoordelijkheid en houden hen ook verantwoordelijk;
• Empowerment: ze stellen anderen in staat iets voor elkaar te krijgen;
• Vergeving: ze bieden ruimte om fouten te maken;
• Waardering: ze geven erkenning voor ieders bijdrage;
• Moed: ze treden moeilijkheden positief en vastberaden tegemoet.

Omdat de genoemde kenmerken niet altijd samengaan met de beste sportieve prestaties, wordt dit soort spelers nog wel eens over het hoofd gezien. Hetzelfde gebeurt in bedrijven, waar het resultaat vaak belangrijker is dan de manier waarop het tot stand is gekomen. Om in sporttermen te blijven: het doelpunt is belangrijker dan de assist.

Leiderschap is echter geen manier van handelen, maar een manier van zijn. Het geheim van een goed team is daarom niet alleen het bij elkaar brengen van de beste mensen. Belangrijker nog is het vinden van de persoon die in deze groep het maximale potentieel weet te realiseren.